Κομψό στόμιο, λεπτός λαιμός, επιδέξιοι ώμοι και καλαίσθητο σώμα, η γυάλινη φιάλη κρασιού είναι πράγματι ένα κομψοτέχνημα. Ωστόσο, δεν ήταν πάντα έτσι όπως τη γνωρίζουμε. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια και τεχνολογικά επιτεύγματα για να φτάσουμε στην τυποποιημένη εμφιάλωση που συναντάμε σήμερα στα ράφια των καταστημάτων.
Μια φορά κι ένα γυαλί…
Παρόλο που το μαύρο φυσικό γυαλί (οψιδιανός) υπήρχε από την Εποχή του Λίθου, χρησιμοποιούταν κατά κύρια βάση για τη δημιουργία εργαλείων και όπλων. Το πρώτο τεχνητό γυαλί, σύμφωνα με επίσημα αρχαιολογικά στοιχεία, δημιουργήθηκε το 3.000 π.Χ. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της γυάλινης φιάλης κρασιού έπαιξαν οι Ρωμαίοι, οι οποίοι έγιναν γνωστοί για την υαλουργία τους, καθώς τον 1ο αιώνα μ.Χ ανέπτυξαν την τεχνική χρήσης του σωλήνα φυσητού γυαλιού. Όμως, το γυαλί παρέμενε αρκετά ευαίσθητο για να αποθηκεύσει ή να μεταφέρει κρασί. Η λύση βρέθηκε στο φυσητό γυάλινο μπουκάλι, το οποίο χρησιμοποιούταν για το σερβίρισμα κρασιού, ενώ τα μεγάλα βαρέλια και οι αμφορείς χρησιμοποιούνταν για την αποθήκευσή του. Όταν επρόκειτο για μεταφορά, κάποιες από τις στρόγγυλες γυάλινες φιάλες τυλίγονταν με άχυρο, ώστε να προστατευτεί το γυαλί και να μπορούν να στέκονται όρθιες.
Όταν εφευρέθηκε ο βιομηχανικός φούρνος με καύση άνθρακα, τον 17ο αιώνα, οι υψηλότερες θερμοκρασίες παρείχαν τη δυνατότητα δημιουργίας παχύτερου και σκουρόχρωμου γυαλιού. Με την προσθήκη και του φελλού για κλείσιμο, οι γυάλινες φιάλες ήταν πλέον ασφαλείς για τη μεταφορά του κρασιού. Ωστόσο, ακόμη και τότε οι γυάλινες φιάλες δεν έφεραν τυποποιημένα σχήματα, μεγέθη και ετικέτες, παρά μόνο τη σφραγίδα του οινοποιού. Μετά τη δεκαετία του 1730 ήρθε η αναγνώριση των οινοποιών, των ποικιλιών και της ωρίμανσης του κρασιού. Το μόνο που παγιώθηκε -και δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα- ήταν η διαδικασία αποθήκευσης του κρασιού και η προτίμηση για τις ψηλές και λιγνές γυάλινες φιάλες από τις στρόγγυλες.
Χωρίς να έχει καθιερωθεί κάποιο πρότυπο για τα μεγέθη των φιαλών κρασιού, στην Αγγλία ήταν παράνομο μέχρι το 1860 να πωλείται κρασί σε γυαλί. Αντ’ αυτού, μετρούσαν την ποσότητα κρασιού από το βαρέλι και γέμιζαν τις άδειες γυάλινες φιάλες που έφερναν οι καταναλωτές. Η παραπάνω διαδικασία συνεχίστηκε, έως ότου η Ευρωπαϊκή Ένωση άρχισε να εφαρμόζει πρότυπα για τα μεγέθη των γυάλινων φιαλών τη δεκαετία του 1970. Τα μεγέθη τους κυμαίνονταν από 700ml έως 800ml.
Οι σημερινές γυάλινες φιάλες κρασιού παίρνουν σχήμα βάσει επιστημονικών και λογικών στοιχείων. Για παράδειγμα, οι φιάλες Bordeaux έχουν κοντό λαιμό και ψηλούς ώμους για να παγιδεύουν τα ιζήματα κατά τη διάρκεια της εκχύλισης και να επιτρέπουν τη μακροχρόνια αποθήκευση. Οι φιάλες σαμπάνιας είναι παχύτερες και διαμορφωμένες έτσι ώστε να δέχονται μεγαλύτερη πίεση και να χωρούν σε ειδικά ράφια, κατά τη διάρκεια των χρονοβόρων παραγωγικών διαδικασιών.
Για να προωθηθούν στους καταναλωτές όλα τα κρασιά που αναγράφουν διαφορετικές γλώσσες στην Ευρώπη, τα παραδοσιακά σχήματα και χρώματα των γυάλινων φιαλών έγιναν παγκοσμίως γνωστά ορόσημα ορισμένων ποικιλιών και χωρών. Οι πράσινες, ψηλές και λεπτές γυάλινες φιάλες περιέχουν την ποικιλία German Riesling. Οι ποικιλίες Port από την Πορτογαλία εμφιαλώνονται σε σκούρα μπουκάλια με λευκά γράμματα και χοντρό λαιμό. Για τις ποικιλίες Chianti από την Τοσκάνη, διατηρήθηκαν οι στρόγγυλες γυάλινες φιάλες που τοποθετούνται σε ειδικά διαμορφωμένα καλάθια, ενώ ο διάσημος κόκορας στον λαιμό της φιάλης είναι πλέον ένα παγκοσμίως μεταφρασμένο σήμα προέλευσης.
Πηγές: vinepair.com, mbsnapa.com, restaurantbusinessonline.com